Freeganie to osoby wykorzystuja?ce alternatywne metody z?ycia polegaja?ce na ograniczaniu udzia?u w konwencjonalnej ekonomii i minimalnym zuz?yciu zasobo?w. Freeganie stawiaja? na spo?ecznos?c?, hojnos?c?, wolnos?c?, wspo??prace? oraz dzielenie sie?, jako kontrast dla spo?eczen?stwa opartego na materializmie, moralnej apatii, wspo??zawodnictwie, konformizmie i zach?annos?ci.
Po latach bojkotu produkto?w nieetycznych korporacji odpowiedzialnych za ?amanie praw cz?owieka, niszczenie s?rodowiska oraz naduz?ywanie zwierza?t wielu z nas zrozumia?o, z?e bez wzgle?du na to, co kupujemy, i tak wspieramy cos? godnego ubolewania. Zdalis?my sobie sprawe?, z?e problem nie stawowi tylko kilka z?ych korporacji – to ca?y system jest z?y sam w sobie.
Freeganizm to ca?kowity bojtot systemu ekonomicznego, w kto?rym zysk jest waz?niejszy od kwestii etycznych i gdzie masowa produkcja przyczynia sie do tego, z?e wszystkie produkty, kto?re kupujemy, maja? szkodliwe skutki, kto?rych wie?kszos?ci moz?emy nawet nie brac? pod uwage?. Tak wie?c, zamiast unikania zakupu produkto?w od jednej z?ej korporacji i wpierania drugiej, unikamy kupowania czegokolwiek w najwie?kszym stopniu, w jakim jestes?my w stanie.
S?owo “freeganin” jest zbitkiem s?o?w “free” – wolny, darmowy, i “weganin”. Weganie to osoby, kto?re unikaja? jedzenia produkto?w pochodzenia zwierze?cego oraz testowanych na zwierze?tach, nie chca?c przyczyniac? sie? do okrucien?stwa. Freeganie ida? o krok dalej uznaja?c, z?e w z?oz?onej, przemys?owej, masowej produkcji nape?dzanej przez zysk, naduz?ycia ludzi, zwierza?t i ziemi obecne sa? w kaz?dym etapie produkcji (od pozyskania surowco?w przez produkcje? do transportu) i w niemal kaz?dym produkcie, kto?ry kupujemy. Wyzysk pracowniko?w, niszczenie laso?w tropikalnych, globalne ocieplenie, zanieczyszczenie powietrza i wody, likwidacja dzikich zwierza?t uznanych za “szkodniki”, odwierty naftowe w obszarach wraz?liwych ekologicznie i niewolnictwo dzieci to tylko niekto?re z wielu skutko?w pozornie nieszkodliwych produkto?w, kto?rych uz?ywamy na co dzien?.
Freeganie stosuja? sie? do zakresu strategii praktycznego z?ycia opartego na naste?puja?cych zasadach: REKULTYWACJA ODPADO?W
Z?yjemy w systemie ekonomicznym, gdzie sprzedawcy okres?laja? wartos?ci grunto?w i towaro?w wzgle?dem ich zdolnos?ci do generowania zysku. Konsumenci sa? nieustannie bombardowani reklamami zache?caja?cymi do wyrzucenia i wymiany przedmioto?w, kto?re juz? maja?, poniewaz? to zwie?ksza sprzedaz?. Taki stan rzeczy doprowadza do wytwarzania tak ogromnych ilos?ci odpado?w, z?e wielu ludzi moz?e sie? z?ywic? i zaopatrzac? po prostu ze s?mietnika. Jako freeganie szukamy potrzebnych nam przedmioto?w zamiast je kupowac?, aby unikna?c? bycia produkuja?cym odpady konsumentem, przeciwstawiaja?c sie? niesprawiedliwos?ci, by wcia?z? uz?yteczne przedmioty by?y marnowane, podczas gdy rzeszom ludzi brak podstawowych do?br jak jedzenia, ubran? czy schronienia. Robimy to takz?e, by zredukowac? s?mieci, kto?re ida? na wysypiska, lub sa? spalane, w krajach biednych, nie-bia?ych sa?siado?w, co jest przyczyna? cze?stych przypadko?w raka i astmy.
Chyba najbardziej znana? metoda? freegan jest pospolicie zwane “nurkowanie w kontenerach”. Ta technika dotyczy przeszukiwania odpado?w sklepo?w, budynko?w mieszkalnych, biur i innych marnotrawia?cych uz?yteczne dobra. W przeciwien?stwie do spo?ecznych stereotypo?w o odpadach, dobra uz?ywane przez freegan sa? bezpieczne, niezniszczone i czyste, oraz w idealnym lub prawie idealnym stanie, co jest objawem marnotrawia?cej kultury, kto?ra zache?ca nas do cia?g?ego zaste?powania starych przedmioto?w nowszymi, co nape?dza cykl konsumpcyjny, na kto?rym oparta jest nasza gospodarka. Niekto?rzy na nurkowanie ida? sami, inni nurkuja? w grupach, ale zawsze otwarcie dzielimy sie? odkryciami ze soba? i z kaz?dym, kto tego chce. Grupy jak Food Not Bombs odzyskuja? z?ywnos?c?, kto?ra mia?a is?c? na zmarnowanie, i uz?ywaja? jej do przygotowywania posi?ko?w
dla podzielenia sie? nim w publicznym miejscu z kaz?dym, kto tego chce.
Przeszukuja?c odpady sklepo?w, biur, szko??, domo?w, hotelo?w i jakichkolwiek innych w kub?ach, kontenerach, workach na s?mieci freeganie sa? zdolni znalez?c? jedzenie, napoje, ksia?z?ki, czasopisma, komiksy, gazety, filmy, sprze?t kuchenny, s?rodki czystos?ci, muzyke? (p?yty CD, kasety, nagrania, etc.), dywany, instrumenty muzyczne, ubrania, skutery, witaminy, elektronike?, przedmioty piele?gnacji zwierza?t, gry, zabawki, rowery, sztuke? i kaz?dego rodzaju dobro. W ten sposo?b freeganie zmniejszaja? ilos?c? odpadko?w i zanieczyszczenie s?rodowiska.
Sporo uz?ytecznych przedmioto?w moz?e byc? takz?e znaleziona za darmo za pos?rednictwem stron internetowych jak Freecycle oraz w darmowym sektorze na twojej lokalnej lis?cie Craigslist. Aby pozbyc? sie? uz?ytecznych materia?o?w sprawdz? katalog Wymiany Odpado?w i Materia?o?w EPA. W obre?bie kraju ludzie tworza? wydarzenia takie jak “Really, Really, Free Markets” i “Freemeets”. Te wydarzenia to pchle targi z darmowymi przedmiotami. Ludzie przynosza? rzeczy, kto?re wymieniaja? za inne.
Kiedy freeganie potrzebuja? cos? kupic?, kupujemy z drugiej re?ki co minimalizuje produkcje?. MINIMALIZACJA S?MIECI
Z powodu regularnego przegla?dania odpadko?w marnotrawia?cego spo?eczen?stwa freeganie sa? s?wiadomi problemu i obrzydzeni ogromnymi ilos?ciami odpado?w, jakie przecie?tny konsument US generuje, wie?c decyduja? sie? nie wspierac? tego problemu. Freeganie skrupulatnie recykluja?, kompostuja? materie? organiczna? pod wierzchnia? warstwa? gleby i, w miare? moz?liwos?ci, naprawiaja? zamiast wymieniac? uszkodzone elementy. Wszystko tak naprawde? nadaje sie? do uz?ytku, wie?c redystrybujemy ro?z?ne przedmioty do naszych przyjacio??, na freemarketach, albo uz?ywamy serwiso?w internetowych jak Freecycle albo Craigslist.
EKOLOGICZNY TRANSPORT
Freeganie zauwaz?aja? katastrofalne skutki spo?eczne i ekologiczne samochodo?w. Wszyscy wiemy, z?e samochody sa? powodem zanieczyszczenia tworzonego ze spalania ropy naftowej, lecz zwykle nie mys?limy o innych destrukcyjnych skutkach, jak wycinanie laso?w pod drogi oraz ofiary wypadko?w w postaci ludzi i dzikich zwierza?t. Jakby tego by?o ma?o, masowe uz?ycie ropy w dzisiejszych czasach jest impulsem do rzezi w Iraku oraz na ca?ym s?wiecie. Dlatego wie?c wie?kszos?c? freegan w ogo?le nie uz?ywa samochodo?w. Moz?emy przemieszczac? sie? przeciez? w inny sposo?b, na przyk?ad wskakiwac? na pocia?gi, podro?z?owac? autostopem, pieszo, rowerem. Podro?z?uja?c autostopem zape?niamy tylko puste miejsca w samochodzie, kto?re inaczej nie by?yby zape?niane i dlatego nie wp?ywa to na ogo?lne zuz?ycie samochodo?w i paliwa.
Niekto?rzy freeganom nie sposo?b unikna?c? korzystania z samochodo?w, staraja? sie? wie?c wyeliminowac? zalez?nos?c? od paliw kopalnych poprzez uz?ycie samochodo?w z silnikiem diesla przekonwertowanych na eko-diesel lub na olej ros?linny – dos?ownie tankuja? swoje samochody zuz?ytym olejem z frytkownicy z restauracji (kolejny przyk?ad przekazywania odpado?w do ponownego uz?ycia). Grupy wolontariuszy dzia?aja? wsze?dzie, pomagaja?c ludziom konwertowac? silniki diesla do pracy na oleju ros?linnym.
DARMOWE MIESZKANIA
Freeganie wierza?, z?e mieszkanie to PRAWO, a nie przywilej. Podobnie jak freeganie uwaz?aja?, z?e okrucien?stwem jest wyrzucanie jedzenia w czasie gdy inni g?oduja?, jestes?my ro?wniez? oburzeni, z?e ludzie dos?ownie zamarzaja? na s?mierc? na ulicach, podczas gdy nieruchomos?ci w?asnos?ci prywatnej, banko?w i miast stoja? zabite deskami i niezamieszkane.
Squattersi to ludzie, kto?rzy zamieszkuja? i odnawiaja? opuszczone, zniszczone budynki. Squattersi uwaz?aja?, z?e ludzkie potrzeby sa? waz?niejsze od abstrakcyjnego poje?cia w?asnos?ci prywatnej, a w?as?ciciele tych budynko?w, kto?rzy nie pozwalaja? w nich z?yc? nawet w miejscach, gdzie trudno o mieszkanie, nie zas?uguja? na posiadanie tych budynko?w. Opro?cz pomieszczen? mieszkalnych squattersi cze?sto wykorzystuja? budynek jako miejsce promowania kultury, w tym warsztato?w artystycznych dla dzieci, edukacji ekologicznej, spotkac? organizacji spo?ecznych, i wie?cej.
BYC? EKO
Z?yjemy w spo?eczen?stwie, w kto?rym z?ywnos?c?, kto?ra? jemy, jest cze?sto uprawiana na drugim kon?cu s?wiata, a potem transportowana dalekie dystanse i przechowywana zbyt d?ugo, a wszystko to ma wysoki koszt ekologiczny. Przez ten stan rzeczy wyrwalis?my sie? z cyklu natury, niekto?rzy z nas jednak powracaja? do cyklu natury poprzez ogrodnictwo i korzystanie z dzikich ros?lin.
Wielu miejskich ekologo?w wyrzuca swoje s?mieci organiczne na ogrody dzia?kowe. W dzielnicach, w kto?rych bary zwyk?y serwowac? fast-foody zamiast s?wiez?ego, zdrowego jedzenia, ogro?dki dzia?kowe sa? s?wietnym rozwia?zaniem dla zdrowia. Gdzie zanieczyszczone powietrze powoduje astme?, drzewa na ogrodach dzia?kowych produkuja? tlen. W krajobrazie, gdzie dominuje ceg?a, beton i asfalt, ogrody dzia?kowe zapewniaja? oaze? ros?lin, otwarte przestrzenie i miejsce dla spo?ecznos?ci, gdzie moga? pracowac? razem, dzielic? sie? jedzeniem i prze?amac? bariery pomie?dzy soba?, kto?re izoluja? nas od siebie.
Dzikie ros?liny daja? moz?liwos?c? z?ywienia sie? bez supermarketo?w, leczenia choro?b bez aptek – wystarczy zapoznac? sie? tylko z jadalnymi i leczniczymi ros?linami rosna?cymi woko?? nas. Nawet parki moga? byc? z?ro?d?em uz?ytecznych ros?lin, co daje nam odkrycie nowej rzeczywistos?ci, w kto?rej nasz pokarm nie pochodzi od korporacyjnych producento?w z?ywnos?ci, ale z samej Ziemi. Niekto?rzy ida? jeszcze o krok dalej usuwaja?c sie? z cywilizacji i powracaja? do natury buduja?c spo?ecznos?ci w oparciu o prymitywne umieje?tnos?ci przetrwania.
MNIEJ PRACOWAC?
Jak bardzo w naszym z?yciu musimy sie? pos?wie?cac? p?aceniu rachunko?w albo kupowaniu coraz to nowych rzeczy? Dla wie?kszos?ci z nas praca oznacza organiczenie wolnos?ci przez innych, stres, rutyne?, a w wielu przypadkach zagroz?enie naszego fizycznego i psychicznego samopoczucia.
Gdy sobie us?wiadomimy, z?e to nie kilka z?ych produkto?w kilku skandalicznych korporacji jest odpowiedzialnych za spo?eczne i ekologiczne problemy na s?wiecie, a ca?y system, w kto?rym procujemy, zaczynamy sobie zdawac? sprawe? z tego, z?e jako pracownicy jestes?my trybami w maszynie generuja?cej przemoc, s?mierc?, wyzysk i zniszczenie. Czy sprzedawca handluja?cy ciele?cina? jest mniej odpowiedzialny za okrucien?stwo hodowli przemys?owej od farmera? A co z grafikiem, kto?ry stworzy? reklame? uatrakcyjniaja?ca? towar? A ksie?gowy, kto?ry prowadzi ksie?gi rachunkowe sprzedawcy i pomaga mu utrzymac? sie? w biznesie? A co z pracownikiem w ch?odniach? I, oczywis?cie, wysoko postawieni menedz?erowie korporacji ponosza? najwie?ksza? odpowiedzalnos?c?, poniewaz? to oni podejmuja? decyzje powoduja?ce zniszczenia i odpadki. Nie ma osoby w korporacji, w?as?ciciela fabryki lub zak?adu chemicznego, kto?ry nie by?by bez winy.
Zapewniaja?c sobie podstawowe potrzeby z?ywieniowe, ubrania, mieszkania, meble i transport nie p?aca?c ani grosza, freeganie sa? w stanie znacznie ograniczyc?, albo nawet wyeliminowac? potrzebe? bycia zatrudnionym. Moz?emy zamiast tego pos?wie?cic? nasz czas na opieke? nad naszymi rodzinami, dzia?alnos?c? w wolontariacie i tworzenia grup aktywisto?w do walki z praktykami stosowanymi przez korporacje. Dla niekto?rych ca?kowite bezrobocie nie jest moz?liwe na d?uz?sza? mete? – trudno znalez?c?
darmowy gabinet stomatologiczny, czy pozostawiony rega? na ksia?z?ki, ale ograniczaja?c nasze potrzeby finansowe, nawet tych z nas, kto?rzy pracowac? musza?, ograniczymy czas pracy i przejmiemy kontrole? nad naszym z?yciem, unikaja?c w ten sposo?b cia?g?ego stresu wia?zania kon?ca z kon?cem. Ale nawet jes?li musimy pracowac?, nie trzeba oddawac? sie? pod kontole? naszych szefo?w. Idea freegan moz?e sie? rozwina?c? do kooperatyw i zwia?zko?w zawodowych, takich jak Industrial Workers of the World.